Xəbərlər

Layihə Portfelinin İdarə Edilməsi Trendləri: 2025-ci ildə və Sonrasında Gələcəyə İstiqamət

Layihə Portfeli İdarəçiliyi (PPM) sadəcə prioritetlərin müəyyən edilməsi prosesindən çıxaraq təşkilati uğurun əsas strateji elementinə çevrilib. 2025-ci ilə qədəm qoyduqca, PPM əhəmiyyətli dəyişikliklərə məruz qalacaq. Texnologiyanın inkişafı, iş mühitində yeni yanaşmalar və strateji uyğunlaşmaya artan diqqət təşkilatların layihə portfellərini idarəetmə üsullarını dəyişir. 2025-ci ilin başlanğıcında PPM-in gələcəyini formalaşdıra biləcək bir neçə əsas trend mövcuddur. Bu məqalədə mən beş əsas trendi nəzərdən keçirəcək və PPM-in qarşıdakı illərdə necə inkişaf edəcəyinə dair fikirlərimi paylaşacağam.

Daha çoxu üçün bizi sosial şəbəkələrdə izləyin

1. Süni İntellekt (AI) və Maşın Öyrənməsi (ML) İnteqrasiyası

Süni intellekt və maşın öyrənməsi artıq sadəcə dəbdə olan ifadələr deyil; onlar PPM-in inkişafına dərindən təsir edir. 2024-cü ildə PMI öz süni intellekt alətini – PMI Infinity-ni inkişaf etdirdi (biz də bu layihəyə GPM məzmunu ilə töhfə verdik!) və tərəfdaşlarımız greyfly.ai isə proqnozlaşdırıcı analitika sahəsində inanılmaz nailiyyətlər əldə etdilər. Eyni zamanda, generativ AI alətlərinin bir çox sənaye sahələrində gündəlik iş proseslərinə sürətlə daxil olduğunu müşahidə etdik. Amma bu, hələ başlanğıcdır.

Süni intellekt PPM-ə necə təsir edəcək?

İki əsas imkan mövcuddur ki, bunları nəzərdən keçirəcəyik.

Proqnozlaşdırıcı Analitika və Risklərin Azaldılması

Böyük verilərin dövrü portfel analitikasının PPM-də əhəmiyyətini artırıb. Portfel menecerləri artıq analitikanı yalnız ayrı-ayrı layihələri izləmək üçün deyil, həm də ümumi portfel optimizasiyası üçün istifadə edirlər. Proqnozlaşdırıcı analitika, KPI izləmə və ssenari modelləşdirmə kimi funksiyaları təklif edən alətlər təşkilatların proaktiv qərarlar qəbul etməsinə və rəqabət üstünlüyünü qorumasına kömək edir.

Süni intellekt vasitələri portfel menecerlərinə sadəcə proqnozlaşdırmadan daha irəli getməyə imkan verəcək. AI alqoritmləri geniş məlumat bazalarını, o cümlədən bazar tendensiyalarını, rəqiblərin fəaliyyətini və daxili performans göstəricilərini analiz edərək layihələrin nəticələrini misilsiz dəqiqliklə proqnozlaşdıra bilir.

Potensial maneələri və onların baş vermə ehtimalını müəyyən etməklə, süni intellekt təşkilatlara riskləri proaktiv şəkildə azaltmağa, fasilələri və əlavə xərcləri minimuma endirməyə kömək edir. Məsələn, AI əvvəlki layihələrdəki gecikmələri analiz edərək ümumi problemləri müəyyənləşdirə və gələcəkdə bu problemlərin baş vermə ehtimalını proqnozlaşdıra bilər ki, bu da vaxt cədvəllərinin və resursların daha yaxşı planlaşdırılmasına imkan yaradır.

Bundan əlavə, AI müxtəlif ssenariləri və onların mümkün nəticələrini modelləşdirə bilər, bu da təşkilatların layihə investisiyalarına dair daha məlumatlı qərarlar qəbul etməsinə və alternativ yanaşmaları araşdırmasına şərait yaradır.

Avtomatlaşdırılmış Prioritetləşdirmə və Resursların Optimallaşdırılması

Digər əsas imkan isə prioritetlərin müəyyən edilməsi və resursların idarə olunması ilə bağlıdır.

Süni intellekt alqoritmləri layihə performansını, bazar dəyişikliklərini və resurs mövcudluğunu davamlı şəkildə qiymətləndirərək layihə prioritetlərini dinamik şəkildə tənzimləyə bilər. Bu, təşkilatların həmişə strateji məqsədlərinə uyğun olan ən təsirli layihələr üzərində işləməsini təmin edir.

Bundan əlavə, AI fərdi bacarıqları, mövcudluğu və layihə tələblərini real vaxtda analiz edərək resursların optimal şəkildə bölüşdürülməsini təmin edir. Bu yanaşma təkcə layihələrin effektivliyini artırmır, həm də işçilərin razılığını yüksəldir, çünki insanlar bacarıqlarına və maraqlarına uyğun layihələrə təyin olunurlar.

Tarixi məlumatları və bazar trendlərini təhlil edərək, AI gələcək resurs ehtiyaclarını proqnozlaşdıra bilər. Bu isə təşkilatların işçi qüvvəsini qabaqcadan işə götürməsinə, təlim keçirməsinə və bacarıqlarını inkişaf etdirməsinə imkan yaradır. Bu sahədə daha çox inkişaf gözlənilir!

2. Təkmilləşdirilmiş Əməkdaşlıq və Ünsiyyət: Daha Güclü Körpülərin Qurulması

Effektiv ünsiyyət və əməkdaşlıq uğurlu layihə idarəçiliyinin əsasını təşkil edir. İnkişaf edən PPM mühitində bu tendensiyalar mühüm rol oynayacaq.

Real Vaxtda Əməkdaşlıq Platformaları: Sadəcə Əlaqədən Daha Artıq

COVID-19 pandemiyası uzaqdan və hibrid iş modelinə yeni standartlar gətirdi. İş yerləri yenidən ofis mühitinə qayıtsa da, layihə portfeli menecerlərinin qlobal və uzaq komandaları dəstəkləmək üçün uzaqdan əməkdaşlıq vasitələrini qoruyub saxlamaları gözlənilir. Asinxron ünsiyyət, bulud əsaslı platformalar və rəqəmsal lövhələr artıq PPM-in ayrılmaz hissəsidir və harada olmalarından asılı olmayaraq komandaların səmərəli işləməsini təmin edir.

Müasir əməkdaşlıq platformaları sadəcə fayl paylaşımından daha çox şey təklif edir. Bu alətlər layihə planlarını, ünsiyyət kanallarını, tapşırıqların təyin edilməsini və real vaxt rejimində irəliləyiş yeniləmələrini bir yerdə cəmləşdirən inteqrasiya olunmuş iş mühitləri təqdim edir. Video konfranslar, ekran paylaşımı və layihə idarəetmə platformasına inteqrasiya olunmuş ani mesajlaşma kimi xüsusiyyətlər, ünsiyyəti asanlaşdıraraq müxtəlif alətlərə ehtiyacı azaldır.

Bundan əlavə, layihələrin gedişatını, riskləri və resurs istifadəsini real vaxtda göstərən məlumat vizuallaşdırma alətlərindən daha geniş istifadə olunacağını görəcəyik. Bu alətlər maraqlı tərəflərin layihənin vəziyyətini daha asan başa düşməsinə və məlumatlı qərarlar qəbul etməsinə kömək edir.

Məlumat Esaslı Qərar Qəbuletmə: Məlumatları Fəal İstifadəyə Çevirmək

PPM alətlərinin biznes intellekt platformaları ilə inteqrasiyası təşkilatlara layihə performansı haqqında daha dərin anlayışlar əldə etmək, inkişaf sahələrini müəyyənləşdirmək və layihə nəticələrini optimallaşdırmaq üçün məlumat əsaslı qərarlar qəbul etmək imkanı yaradır.

Fərdiləşdirilə bilən panel sistemləri layihənin əsas göstəricilərini – irəliləyiş, büdcə və resurs istifadəsi kimi aspektləri real vaxtda göstərir. Bu, layihə menecerlərinə mümkün problemləri tez müəyyən etməyə və lazımi tədbirləri görməyə imkan verir.

2025-ci ildə süni intellektin qərar qəbuletmə üçün proqnozlaşdırıcı analitika imkanlarını daha da təkmilləşdirəcəyini görəcəyik. Tarixi məlumatları təhlil edərək süni intellekt mümkün çətinlikləri və fürsətləri proqnozlaşdıracaq, strateji qərarvermə prosesinə dəyərli anlayışlar təqdim edəcək.

3. Çevik və Uyğunlaşan Yanaşmalar: Dəyişikliklərə və Elastikliyə Açıq Olmaq

Çevik və uyğunlaşan yanaşmalar qeyri-müəyyənliyi idarə etmək və tez bir zamanda dəyər yaratmaq üçün vacibdir. Xüsusilə bugünkü dinamik və dəyişkən iş mühitində bu metodologiyalar təşkilatlar üçün əhəmiyyətli rol oynayır. Burada iki əsas trenda diqqət yetirmək lazımdır.

Çevik Portfel İdarəçiliyi: Layihə Səviyyəsindən Daha Yuxarıya

Çevik portfel idarəçiliyi fasiləsiz geribildirim dövrlərini və iterativ planlaşdırmanı vurğulayır, bu da təşkilatlara dəyişən bazar şərtlərinə uyğunlaşmağa və real vaxt məlumatları əsasında layihə strategiyalarını təkmilləşdirməyə imkan verir.

Müştəri dəyərinə yönəlmiş yanaşma təşkilatların bazar tələbləri və müştəri gözləntilərinə uyğun layihələri prioritetləşdirməsini təmin edir. Bu, təşkilatların resurslarını ən çox dəyər yaradan layihələrə yönəltməsinə kömək edir.

Lean Portfel İdarəçiliyi: İş Axınını Optimallaşdırmaq və İsrafçılığı Aradan Qaldırmaq

Lean prinsiplərinin daha geniş şəkildə qəbul edildiyini görəcəyik. Lean yanaşması layihə portfelində israfçılığı müəyyən edib aradan qaldırmağa fokuslanır. Buraya artıq tapşırıqlar, gecikmələr və yenidən işləmələr daxildir. Bu metod effektivliyi artırır, xərcləri azaldır və bazara çıxış müddətini sürətləndirir.

Lean portfel idarəçiliyi iş axınının optimallaşdırılmasını vurğulayır, tıxanma nöqtələrini minimuma endirir və layihələrin fasiləsiz və səmərəli şəkildə həyata keçirilməsini təmin edir.

Çevik yanaşmada olduğu kimi, Lean portfel idarəçiliyinin əsas elementi də fasiləsiz təkmilləşdirmə mədəniyyətini təşviq etməkdir. Bu yanaşma komandaları proseslərin daha effektiv olmasına dair davamlı yeniliklər etməyə təşviq edir.

4. Biznes Dəyərinə və ROI-yə Fokuslanmaq: Ölçülə Bilən Nəticələr Ortaya Qoymaq

Layihələrin təşkilata biznes dəyəri verməsini sübut etmək artıq seçim deyil, bir zərurətdir.

Dəyər Axınının Xəritələndirilməsi: Dəyərin Axınını Vizual Görmək

Layihələrin ideyadan müştəriyə çatma yolunu xəritələndirməklə təşkilatlar israfçılığı müəyyən edə və aradan qaldıra, prosesləri optimallaşdıra və ümumi portfel performansını yaxşılaşdıra bilərlər. Bu yanaşma həmçinin dəyər çatdırılmasına mane olan tıxanmaları və səmərəsizlikləri müəyyən etməyə və aradan qaldırmağa kömək edir.

Dəyər axınının xəritələndirilməsi layihələrin dəyəri müştəriyə çatdırma müddətini (lead time) azaltmağa kömək edir. Bu, yalnız müştəri məmnuniyyətini artırmaqla qalmır, həm də təşkilatın rəqabət qabiliyyətini gücləndirir.

Müştərilərə birbaşa dəyər qazandıran fəaliyyətlərə fokuslanmaqla təşkilatlar artıq işləri aradan qaldıra, layihə effektivliyini və məhsuldarlığını yüksəldə bilərlər.

Əsas Performans Göstəriciləri (KPİ): İnkişaf Üçün Vacib Metriklər

Təşkilatlar öz strateji məqsədləri ilə uyğun gələn əsas performans göstəricilərini (KPİ) müəyyən etməli və izləməlidirlər. Buraya müştəri məmnuniyyəti, bazar payı, investisiya qaytarma (ROI) və bazara çıxış müddəti kimi metriklər daxil ola bilər.

KPİ məlumatlarını təhlil edərək təşkilatlar inkişaf üçün potensial sahələri müəyyən edə, hədəflərinə doğru irəliləyişlərini izləyə və layihə performansını optimallaşdırmaq üçün məlumat əsaslı qərarlar qəbul edə bilərlər.

5. Davamlılığa Artan Diqqət: Dayanıqlı Gələcək Qurmaq

Davamlılıq artıq yalnız niş bir mövzu deyil, əksinə layihə portfeli idarəçiliyinin (PPM) əsas prinsiplərindən birinə çevrilib. Təşkilatlar uzunmüddətli uğur qazanmaq və ekoloji, sosial və iqtisadi məsuliyyətlərini yerinə yetirmək üçün dayanıqlı təcrübələrdən istifadə edirlər.

Davamlılıqdan Regenerativ Dizayna Keçid

PPM-in gələcəyi regenerativ dizaynın qəbul edilməsindədir—bu yanaşma dayanıqlılığı aşaraq daha çox bərpaedici təsirə malik olur. Əgər davamlılıq yalnız zərərin azaldılmasına yönəlirsə, regenerativ dizayn ekosistemləri aktiv şəkildə bərpa edir, icmaların rifahını artırır və uzunmüddətli dəyər yaradır.

Bu keçid müxtəlif sahələrdə geniş təsir göstərəcək və layihələrin effektiv idarə olunması üçün yeni alətlər, metodlar və düşüncə tərzi tələb edəcək.

Dairəvi İqtisadiyyat Prinsipləri: İsrafçılığı Minimuma Endirmək və Resurslardan Maksimum İstifadə

Dairəvi iqtisadiyyat prinsipləri layihə portfeli idarəçiliyinə (PPM) geniş şəkildə inteqrasiya olunur ki, bu da ekoloji izləri azaltmağa yönəlmiş strategiyaları gücləndirir.

İsrafçılığın Azaldılması: Təşkilatlar dəyər axınlarını xəritələndirmək və səmərəsizlikləri müəyyən etmək üçün rəqəmsal əkizlər və həyat dövrünün qiymətləndirilməsi alətlərindən istifadə edirlər. Məsələn, istehsalçılar istehsal prosesində yaranan qalıq materialları tullamaq əvəzinə onları yeni məhsullar və ya komponentlər üçün yenidən emal edə bilərlər.

Məhsul Ömrünün Uzadılması: Texnologiya portfellərində şirkətlər modulyar dizaynlara üstünlük verirlər ki, bu da cihazların daha asan təmir və təkmilləşdirilməsinə imkan yaradır. Məsələn, istehlak elektronikası layihələri elə dizayn edilə bilər ki, müştərilər bütün cihazı dəyişdirmək əvəzinə sadəcə müəyyən hissələri əvəz edə bilsinlər.

Resurs Effektivliyinin Təkmilləşdirilməsi: Su idarəçiliyi kimi sahələrdə həyata keçirilən layihələr su istifadəsini optimallaşdırmaq və israfçılığı azaltmaq üçün ağıllı monitorinq sistemlərindən istifadə edirlər. Məsələn, su təmizləmə müəssisələri IoT sensorlarından istifadə edərək su sərfiyyatını və sızmaları izləyə bilər ki, bu da resursların daha səmərəli istifadəsinə gətirib çıxarır.

Sosial Təsirin Qiymətləndirilməsi: Sosial Təsirləri Ölçmək və Azaltmaq

Sosial təsir qiymətləndirmələri (SİA) layihə portfeli idarəçiliyinin ayrılmaz hissəsinə çevrilir və bu, layihələrin icmalarla qarşılıqlı əlaqəsinin artan dərəcədə dərk olunması ilə bağlıdır. Layihələrin cəmiyyətlərə təsirini sistemli şəkildə qiymətləndirərək təşkilatlar sosial ehtiyaclarla uyğunlaşır, riskləri minimuma endirir və bütün maraqlı tərəflər üçün müsbət nəticələri maksimum dərəcədə artırırlar.

Sosial Təsirləri Müəyyənləşdirmək və Qiymətləndirmək

SİA-nın ilkin mərhələsi bir layihənin potensial sosial təsirlərini müəyyənləşdirməkdir. Buna nümunələr:

İnfrastruktur Layihələri: Yeni avtomobil yollarının tikintisi regional əlaqəni yaxşılaşdıra bilər, lakin eyni zamanda icmaların köçürülməsi kimi risklər yarada bilər. Sosial təsir qiymətləndirmələri belə layihələrin mənzil şəraitinə, dolanışıq vasitələrinə və icma birliyinə necə təsir etdiyini qiymətləndirir.

Texnologiyanın Tətbiqi: Ağıllı şəhər təşəbbüsləri, məsələn, nəzarət sistemləri və ya rəqəmsal ödəmə infrastrukturunun tətbiqi ictimai təhlükəsizliyi və rahatlığı artıra bilər, lakin məxfilik və inklüzivlik məsələlərini gündəmə gətirə bilər.

Enerji Layihələri: Günəş elektrik stansiyaları kimi bərpa olunan enerji layihələri iqtisadi fayda gətirə və karbon izini azalda bilər, lakin eyni zamanda yerli vəhşi təbiətə, kənd təsərrüfatı torpaqlarına və icmaların mənzərə ilə bağlı dəyərlərinə təsir edə bilər.

Azaltma və Genişləndirmə Strategiyalarının Hazırlanması

Təsirlər müəyyən edildikdən sonra təşkilatlar mənfi nəticələri azaltmaq və müsbət təsirləri artırmaq üçün strategiyalar hazırlayırlar. Nümunələr:

Köç Riski ilə Mübarizə: Şəhər inkişafı layihələri çərçivəsində təşkilatlar hökumətlər və QHT-lərlə əməkdaşlıq edərək ədalətli kompensasiya, alternativ mənzillərə çıxış və dolanışıq dəstəyi ilə təmin olunan köçürülmə proqramları həyata keçirə bilərlər.

Təhsil İmkanlarının Təkmilləşdirilməsi: Böyük sənaye layihələri ətraf ərazilərdə peşə təhsili mərkəzləri açaraq yerli sakinlərə layihənin yaratdığı yeni iş imkanlarına uyğun bacarıqlar qazandırır.

Həssas Qrupların Müdafiəsi: İnfrastruktur layihələri xüsusilə kənd yerlərində həyata keçirilərkən yerli icmaların, xüsusən də yerli xalqların məsləhətləşmələrdə iştirakı təmin edilməli və onların mədəni irsi qorunmalıdır.

Maraqlı Tərəflərlə İştirak və Daxil Edici Qərarvermə

Maraqlı tərəflərlə iştirak və müzakirə effektiv sosial təsir qiymətləndirmələrinin mərkəzində dayanır. Layihənin bütün mərhələlərində müxtəlif qrupların iştirakı təşkilatlar üçün etimad mühiti yaratmağa, dəyərli rəy əldə etməyə və layihələri cəmiyyətin ehtiyaclarına uyğunlaşdırmağa kömək edir.

Bu iştirak aşağıdakı formalarda həyata keçirilir:

İctimai Məsləhətləşmələr

Yerli Təşkilatlarla Tərəfdaşlıqlar

Davamlı Geri Bildirim Dövrləri – maraqlı tərəflərin rəyini izləmək və layihənin icrası zamanı düzəlişlər etmək üçün.

Uzunmüddətli Sosial Faydaların Ölçülməsi

Sosial təsir qiymətləndirmələri layihə başa çatdıqdan sonra da davam etməlidir. Təşkilatlar layihələrinin cəmiyyətin geniş miqyaslı məqsədlərinə necə töhfə verdiyini anlamaq üçün uzunmüddətli nəticələri ölçməlidirlər.

Nümunələr:

İqtisadi Gücləndirmə: Nəqliyyat qovşağının inşasından sonra iş yerlərinin və sahibkarlıq fəaliyyətinin artmasının monitorinqi.

Yaşam Keyfiyyətinin Yaxşılaşdırılması: Təmiz su və səhiyyə infrastrukturunun icmaların həyat şəraitini necə yaxşılaşdırdığını qiymətləndirmək.

Mədəni İrsin Qorunması: Tikinti və ya turizm layihələrinin tarixi və mədəni yerləri qoruma tədbirlərinin effektivliyini yoxlamaq.

Gələcəyə Baxış: 2025 və Sonrası

Gələcəyə baxdıqda bu tendensiyaların daha da inkişaf edəcəyini və maraqlı yeni yollarla birləşəcəyini gözləyə bilərik.

2025-ci ilə doğru irəlilədikcə layihə portfeli idarəçiliyini formalaşdıran tendensiyalar texnologiya, strateji diqqət və insan mərkəzli yanaşmaların dinamik qarşılıqlı əlaqəsini əks etdirəcəkdir. Layihə menecerləri üçün bu yeniliklərdən xəbərdar olmaq və onlara uyğunlaşmaq müvəffəqiyyətin açarı olacaqdır.

Layihə portfeli idarəçiliyi artıq yalnız layihələri idarə etməkdən ibarət deyil. O, təşkilati transformasiyanı təşviq edir, innovasiyaları dəstəkləyir və dayanıqlı inkişafı təmin edir. PPM-i təkcə bir sahə deyil, biznes mükəmməlliyi üçün strateji imkan kimi görənlər üçün gələcək parlaqdır.

Layihə Menecerləri Üçün Əsas Götürülməli Nöqtələr

Süni İntellekt və Maşın Öyrənmədən istifadə etmək

Əməkdaşlıq və Kommunikasiyanı inkişaf etdirmək

Çevik və Uyğunlaşan yanaşmaları qəbul etmək

Biznes Dəyərinə və ROI-yə fokuslanmaq

Davamlılığı prioritetləşdirmək

Gələcəyə uyğun bacarıqlar inkişaf etdirmək

Bu tendensiyalar haqqında məlumatlı qalaraq və yanaşmalarını uyğunlaşdıraraq layihə menecerləri inkişaf edən PPM mənzərəsini uğurla idarə edə və təşkilati uğura töhfə verə bilərlər.
Joel Carboni, 2024
Original məqalə üçün: GPM GLOBAL
Dayanıqlı layihə menecmenti haqqında daha çox öyrənmək üçün www.greenpm.az - a daxil olun

02.04.2025