Xəbərlər

“Maraqlı Tərəflər” (Stakeholders) termini necə meydana gəldi və niyə mənfi bir mənaya sahibdir?

“Maraqlı Tərəflər” (Stakeholders) termini necə meydana gəldi və niyə mənfi bir mənaya sahibdir?
Bəzən tək bir şərh bütün baxış bucağınızı dəyişə bilər. Son bir görüşdə kimsə “maraqlı tərəf” (stakeholder) ifadəsinin kolonial kökləri olduğunu qeyd etdi—və bu, məni dayandırıb düşündürdü.

Daha çoxu üçün bizi sosial şəbəkələrdə izləyin

Bu termin əvvəlcə qumarla bağlı olub—mərcdə payı olan şəxsi ifadə edir. Lakin o, kolonial dövrdə torpaq iddialarında da istifadə olunurdu—yerli xalqların razılığı olmadan əraziyə pay sancmaq mənasında. Bu tarix, xüsusilə bərabərlik və inklüzivliyin önəmli olduğu qlobal layihə idarəçiliyində bu ifadənin istifadəsini çətinləşdirir.
Bəs, “maraqlı tərəf” sözündən imtina etməliyikmi?
Sözlər düşüncələrimizi və davranışlarımızı formalaşdırır. Davamlılıq və sosial təsir sahəsində irəliləyiş əldə etmiş olmağımıza baxmayaraq—ESG çərçivələri və nəticə qiymətləndirmələri kimi—hələ də istisnaedici dil istifadə edə bilərik.

“Maraqlı Tərəf” Terminini Yenidən Düşünmək Üçün Üç Səbəb:
 1. Mədəni Həssaslıq: Bir çox yerli icmalar üçün “maraqlı tərəf” torpaqların zorla alınması ilə bağlı ağrılı tarixləri xatırladır. Bu sadəcə bir söz deyil—o, istisnanın simvoludur.
 2. Qlobal Kontekst: Beynəlxalq layihələrdə, xüsusən post-kolonial bölgələrdə bu termin icmaları uzaqlaşdıra bilər. Etimad qurarkən istifadə olunan dil çox önəmlidir.
 3. Daha Yaxşı Alternativlər: “İcma tərəfdaşları” və ya “birgə iştirakçılar” kimi ifadələr daha inklüzivdir və hörmətli, müasir yanaşmanı əks etdirir.
Dil dəyişimi inklüziv təcrübəyə doğru kiçik, lakin əhəmiyyətli bir addımdır.

Konseptual Aydınlıq
“Maraqlı tərəf” ifadəsi çox ümumidir—menecerlərdən tutmuş ətraf mühitə qədər hər kəsi əhatə edir. Bu qeyri-müəyyənlik real əlaqəni zəiflədir.
“Əlaqədar tərəflər,” “təsirlənən qruplar” və ya “hüquq sahibləri” kimi daha dəqiq, kontekstə uyğun terminlər ünsiyyəti yaxşılaşdırır və komandaların prioritetləri müəyyən etməsinə kömək edir. Dəqiqlik daha yaxşı layihə nəticələrini dəstəkləyir.

Davamlılıq və Bərabərliyi Dəstəkləmək
Davamlı layihə idarəçiliyi təkcə nəticə ilə bağlı deyil—proses də vacibdir. İstifadə etdiyimiz dil inklüzivlik və bərabərliyi formalaşdırır.
Əgər sistemləri daha ədalətli və yenilənə bilən şəkildə yenidən düşünürüksə, istifadə etdiyimiz sözləri də yenidən nəzərdən keçirməliyik. Dil dəyişikliyi həqiqi və davamlı transformasiyanın bir hissəsidir.

Joel Carboni, 2025
Original məqalə üçün: GPM GLOBAL
Dayanıqlı layihə menecmenti haqqında daha çox öyrənmək üçün www.greenpm.az – a daxil olun

05.05.2025