Xəbərlər
PMP Performans Domeni: Ölçmə (Measurement)
Layihə idarəçiliyində performansın effektiv ölçülməsi uğurun əsas şərtlərindən biridir. Ölçmə prosesi layihənin gedişatını qiymətləndirmək, mümkün riskləri öncədən aşkar etmək və lazım gəldikdə strateji düzəlişlər aparmaq üçün istifadə olunur. PMP çərçivəsində ölçmə domeni layihənin planlaşdırılmış və faktiki nəticələrini müqayisə etməyə, layihənin sağlamlıq vəziyyətini dəyərləndirməyə və effektiv idarəetmə qərarları verməyə imkan yaradır.
Daha çoxu üçün bizi sosial şəbəkələrdə izləyin
Ölçmə Domeninin Əsas Komponentləri
1. Layihə Performansının İzlənməsi və Qiymətləndirilməsi
Layihə idarəçiləri layihənin plan üzrə irəlilədiyini müəyyən etmək üçün müxtəlif performans göstəricilərini izləyirlər. Bunlara aşağıdakılar daxildir:
İcra olunmuş işin həcmi: Layihənin hansı hissəsinin tamamlandığını göstərir.
Gecikmələrin analizi: İşlərin planlaşdırılmış müddətlərə uyğun aparılıb-aparılmadığını ölçür.
Xərc və resurs istifadəsi: Büdcəyə uyğunluğun və resursların optimal istifadəsinin təmin olunmasına nəzarət edir.
Bu göstəricilər layihə komandasına və maraqlı tərəflərə layihənin vəziyyəti barədə dəqiq məlumat təqdim edir və tələb olunan hallarda düzəlişlərin aparılmasına imkan yaradır.
2. Performansın Ölçülməsi Üçün Metodlar
Layihə performansının ölçülməsi üçün müxtəlif metodlardan istifadə olunur.
a) Varians Analizi
Varians analizi planlaşdırılmış və faktiki nəticələr arasındakı fərqi müəyyən etməyə kömək edir. Əsasən iki növ varians təhlil edilir:
Xərc Variansı (Cost Variance - CV): Layihənin faktiki xərclərinin planlaşdırılmış xərclərdən nə dərəcədə fərqləndiyini göstərir.
Cədvəl Variansı (Schedule Variance - SV): Layihənin planlaşdırılmış vaxt cədvəlinə uyğun gedib-getmədiyini ölçür.
Məsələn, əgər layihənin müəyyən mərhələsində SV mənfi dəyər alırsa, bu, işlərin gecikdiyini göstərir və layihə komandasının vaxtında tədbir görməsi vacib olur.
b) Gələcək Proqnozlar
Layihənin mövcud vəziyyəti əsasında gələcəkdə hansı problemlərin ortaya çıxa biləcəyini müəyyən etmək üçün proqnozlaşdırma aparılır.
Trend Analizi: Layihənin gedişatı əsasında gələcəkdə potensial problemləri və ya uğurları müəyyən etmək üçün istifadə olunur.
To-Complete Performance Index (TCPI): Layihənin qalan hissəsinin büdcəyə uyğun tamamlanması üçün tələb olunan performans göstəricisini müəyyən edir.
Məsələn, əgər TCPI göstəricisi planlaşdırılandan yüksəkdirsə, bu, layihə üçün əlavə səmərəliliyin tələb olunduğunu bildirir və daha ciddi nəzarət tədbirlərinin görülməsinə ehtiyac yaradır.
c) Qiymətləndirmə Metodları
Layihə planlaşdırması və performans ölçmə proseslərində fərqli qiymətləndirmə metodlarından istifadə olunur:
Analogiya ilə qiymətləndirmə: Keçmiş oxşar layihələrin real nəticələrinə əsaslanaraq yeni layihənin müddətini və xərclərini təxmin edir.
Parametrik qiymətləndirmə: Statistik məlumatlar və riyazi modellərdən istifadə edərək daha dəqiq hesablamalar aparılır.
Bu metodlar xüsusilə layihənin ilkin planlaşdırılması mərhələsində effektiv olur və layihə büdcəsinin və resurs ehtiyaclarının daha düzgün proqnozlaşdırılmasına kömək edir.
Müxtəlif Layihə Yanaşmalarında Ölçmənin Rolu
1. Agile və Scrum Layihələrində Ölçmə
Agile metodologiyasından istifadə edən komandalar üçün velocity (sürət) ölçümü vacibdir. Hər iterasiyada tamamlanan işin həcmi əsasında layihənin qalan işini başa çatdırmaq üçün neçə iterasiyaya ehtiyac olduğunu təyin etmək mümkündür.
Burndown Chart: Layihənin və ya sprintin gedişatını izləmək üçün istifadə olunur və qalan işlərin nə qədər tez tamamlandığını göstərir.
Cumulative Flow Diagram (CFD): İşlərin statusunu göstərən və layihə tapşırıqlarının müxtəlif mərhələlərdə necə irəlilədiyini təhlil etməyə kömək edən vizual alətdir.
Scrum yanaşmasında performansın ölçülməsi üçün əsas diqqət sprint planlaşdırmasına və retrospektivlərə yönəldilir ki, bu da komandanın məhsuldarlığını artırmağa imkan yaradır.
2. Klassik (Waterfall) Layihələrdə Ölçmə
Ənənəvi layihələrdə performansın ölçülməsi daha çox Earned Value Management (EVM) metodologiyasına əsaslanır.
Earned Value (EV): Hazırda icra olunmuş işlərin dəyərini müəyyən edir.
Planned Value (PV): Layihənin bu mərhələdə planlaşdırılmış iş dəyərini göstərir.
Actual Cost (AC): Layihənin müəyyən mərhələsinə qədər faktiki sərf olunmuş xərcləri ölçür.
EVM vasitəsilə layihənin maliyyə və vaxt göstəricilərinin real planla nə dərəcədə uyğun olduğunu anlamaq mümkündür.
Layihə Performansının Ölçülməsinin Əhəmiyyəti
Layihə performansının ölçülməsi müxtəlif məqsədlər üçün vacibdir:
Risklərin İdarə Edilməsi: Ölçmə vasitəsilə potensial risklər vaxtında müəyyən edilə bilər.
Büdcə və Resursların İdarə Edilməsi: Layihənin xərclərinin planlaşdırılmış büdcədən yayınmaması üçün xərclərin nəzarətdə saxlanması təmin edilir.
Layihənin Effektiv İdarə Edilməsi: Düzgün ölçmə yanaşmaları layihə komandasına və maraqlı tərəflərə layihənin real vəziyyəti barədə aydın təsəvvür yaradır və qərar qəbul etməyə imkan verir.
Nəticə
PMP kontekstində ölçmə domeni layihənin uğurla tamamlanmasına töhfə verən mühüm elementlərdən biridir. Layihə idarəçiləri performans göstəricilərini analiz edərək real vəziyyəti daha yaxşı başa düşür, gecikmələrin və büdcə aşımlarının qarşısını almaq üçün düzgün qərarlar qəbul edirlər. Müasir layihə idarəetməsində ölçmə metodlarının düzgün tətbiqi daha effektiv nəticələrin əldə olunmasına və layihələrin planlaşdırılmış çərçivədə icra edilməsinə kömək edir.
PMP haqqında məlumat almaq üçün bu linkə keçid edə bilərsini
25.02.2025
